Echtscheiding kan in Nederland worden aangevraagd op grond van het feit dat het huwelijk onherroepelijk is ontwricht. De rechter aanvaardt onmiddellijk dat het huwelijk is ontwricht wanneer één of beide partijen dat verklaren. In het Nederlandse recht wordt geen van beide partijen een verwijt gemaakt en in beginsel heeft de vraag wie de echtscheiding aan te rekenen heeft geen invloed op de echtscheidingsregeling. De echtscheiding kan ofwel door beide echtgenoten gezamenlijk worden aangevraagd, ofwel eenzijdig door één van beide echtgenoten.
Bevoegdheid
De Nederlandse rechter is bevoegd van een echtscheiding kennis te nemen, ongeacht de nationaliteit van partijen of de plaats waar zij zijn gehuwd, onder de volgende omstandigheden:
Beide partijen wonen (officieel) in Nederland;
Nederland was de laatste plaats van samenwoning en een van de echtgenoten woont nog steeds in Nederland;
De verweerder woont in Nederland of, in het geval van een gezamenlijk verzoekschrift, een van de echtgenoten woont in Nederland;
De partij die de echtscheiding aanvraagt, heeft voorafgaand aan het verzoekschrift ten minste één jaar in Nederland gewoond.
Vreemdelingen kunnen dus in het algemeen in Nederland scheiden, ongeacht hoe lang zij in Nederland hebben gewoond. Wanneer echter alleen de eiser in Nederland woont, geldt er een korte verjaringstermijn van maximaal een jaar voordat een procedure bij de Nederlandse rechter aanhangig kan worden gemaakt.
De Nederlandse rechtbanken zijn niet bevoegd in de volgende omstandigheden:
Partijen waren in Nederland gehuwd, maar geen van beide partijen verblijft thans in Nederland, tenzij beide partijen Nederlander zijn;
Een van de echtgenoten heeft de Nederlandse nationaliteit, maar geen van beide partijen woont nu in Nederland.
De Nederlandse rechter is altijd bevoegd indien beide echtgenoten de Nederlandse nationaliteit bezitten.
Dat de Nederlandse rechter bevoegd is om van een echtscheiding kennis te nemen, betekent niet automatisch dat hij ook bevoegd is om van alle zaken in verband met de echtscheiding kennis te nemen. Zo kunnen bijvoorbeeld gezagmaatregelen over kinderen alleen worden toegewezen in het land waar de kinderen hun vaste verblijfplaats hebben. Indien de kinderen buiten het rechtsgebied wonen, moet een afzonderlijke procedure worden ingeleid in het land waar zij wonen.
In gevallen waarin een van de echtgenoten naar het buitenland is verhuisd, kan meer dan één nationale rechter bevoegd zijn. Het is dan belangrijk te bepalen waar de procedure het voordeligst is. Het land waar het eerste verzoekschrift wordt ingediend, heeft voorrang bij de behandeling van de echtscheidingsprocedure.
Toepasselijk recht
De bevoegdheid om kennis te nemen van de echtscheidingsprocedure betekent ook niet dat automatisch Nederlands recht van toepassing is. Welk recht van toepassing is op het huwelijk en de huwelijksgoederengemeenschap hangt volgens het Europese en internationale verdragsrecht af van de nationaliteit van partijen en de plaats van de eerste echtelijke woning. Niet alle landen buiten de EU zullen een Nederlandse echtscheidingsbeschikking automatisch erkennen, dus het is belangrijk om een lokale adviseur in uw plaats van herkomst te raadplegen voor het geval de beschikking in een afzonderlijke procedure daar moet worden erkend.
Hoe kan Bowmer & Nuiten u helpen?
Buitenlanders dienen zich bewust te zijn van de complicaties die gepaard gaan met echtscheidingszaken met een internationale dimensie en dienen zich in een zo vroeg mogelijk stadium te laten adviseren. In veel zaken is sprake van unieke combinaties van jurisdictie en toepasselijk recht.